การดูแลสุขภาพมือและนิ้วมือจากอาการเหน็บชาในช่วงหลังคลอด

การดูแลสุขภาพมือและนิ้วมือจากอาการเหน็บชาในช่วงหลังคลอด

บทนำ

อาการเหน็บชาและปวดเมื่อยมือหรือนิ้วมือ เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในคุณแม่หลังคลอด โดยเฉพาะคุณแม่ที่ต้องอุ้มลูก หรือใช้งานมือและนิ้วมือซ้ำ ๆ อย่างต่อเนื่อง เช่น การให้นมลูก การทำงานบ้าน หรือจับสิ่งของต่าง ๆ ซึ่งอาจทำให้เส้นประสาทบริเวณข้อมือถูกกดทับได้ การดูแลมือและนิ้วมืออย่างเหมาะสมจะช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ได้ และช่วยให้คุณแม่กลับมาทำกิจกรรมในชีวิตประจำวันได้อย่างปกติ

สาเหตุของอาการเหน็บชาในช่วงหลังคลอด

1. การกดทับเส้นประสาทบริเวณข้อมือ (Carpal Tunnel Syndrome)
   ระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอด มีการบวมของเนื้อเยื่อในร่างกาย ซึ่งไปกดทับเส้นประสาทบริเวณข้อมือ ส่งผลให้เกิดอาการชาหรือปวด
2. การใช้มือและนิ้วมือซ้ำ ๆ
   เช่น การอุ้มลูก การบีบน้ำนม การพิมพ์ข้อความ หรือการทำงานบ้านต่าง ๆ
3. การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
   หลังคลอด ฮอร์โมนบางชนิดอาจทำให้ข้อต่อและเอ็นต่าง ๆ ยืดหยุ่นมากขึ้น ทำให้เกิดอาการปวดหรือชาได้ง่าย
4. การไหลเวียนเลือดไม่ดี
   การขาดการเคลื่อนไหวอย่างเหมาะสม ส่งผลให้เลือดไปเลี้ยงมือและนิ้วมือไม่เพียงพอ

อาการของอาการเหน็บชาและปวดมือ

• รู้สึกชาหรือปวดแปลบที่นิ้วมือหรือฝ่ามือ
• ขยับนิ้วมือได้ลำบาก โดยเฉพาะช่วงเช้าหรือหลังใช้งานมือหนัก
• มีอาการอ่อนแรงบริเวณข้อมือหรือมือ
• มีอาการบวมบริเวณข้อมือหรือปลายนิ้ว

วิธีดูแลสุขภาพมือและนิ้วมือสำหรับคุณแม่หลังคลอด

1. การบริหารมือและนิ้วมือ

การออกกำลังกายยืดเหยียดมือและนิ้วมือช่วยกระตุ้นการไหลเวียนโลหิตและลดการกดทับเส้นประสาท

ท่าบริหารมือแนะนำ:

• กำมือและแบมือสลับกัน: กำมือแน่นค้างไว้ 5 วินาที จากนั้นแบมือออก ทำซ้ำ 10-15 ครั้ง
• หมุนข้อมือเป็นวงกลม: หมุนข้อมือไปทางซ้ายและขวาอย่างละ 10 ครั้ง
• ยืดนิ้วมือ: กางนิ้วให้กว้างที่สุด แล้วค้างไว้ 5 วินาที ทำซ้ำ 10 ครั้ง

2. ประคบเย็นและประคบร้อน

• ประคบเย็น: ใช้ผ้าห่อน้ำแข็งประคบบริเวณข้อมือหรือมือ 10-15 นาที เพื่อลดอาการบวมและอักเสบ
• ประคบร้อน: ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นประคบมือ เพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อและข้อต่อผ่อนคลาย

3. ปรับท่าทางการอุ้มลูก

• ใช้หมอนรองให้นม เพื่อช่วยพยุงลูกและลดการใช้แรงจากมือ
• อุ้มลูกด้วยท่าที่สบาย เช่น ท่าอุ้มตะแคงข้าง แทนการอุ้มยกขึ้นตลอดเวลา

4. พักมือบ่อย ๆ ระหว่างวัน

หลีกเลี่ยงการใช้งานมือหรือข้อมือต่อเนื่องเป็นเวลานาน เช่น การจับโทรศัพท์นาน ๆ หรือทำงานบ้านที่ใช้แรงมือหนัก ควรพักมือทุก ๆ 20-30 นาที

5. การนวดมือและข้อมือ

• ใช้น้ำมันมะพร้าวหรือน้ำมันหอมระเหยนวดเบา ๆ บริเวณนิ้วมือ ฝ่ามือ และข้อมือ
• การนวดช่วยคลายกล้ามเนื้อ ลดการตึงของเส้นเอ็น และช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือด

6. การสวมอุปกรณ์พยุงข้อมือ (Wrist Support)

อุปกรณ์พยุงข้อมือช่วยลดแรงกดทับเส้นประสาท และช่วยให้ข้อมืออยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม

7. การรับประทานอาหารบำรุงระบบประสาทและข้อต่อ

• วิตามินบีรวม: ช่วยบำรุงระบบประสาท เช่น ปลาแซลมอน ไข่ และธัญพืช
• แคลเซียมและแมกนีเซียม: ช่วยบำรุงกระดูกและข้อต่อ เช่น นม โยเกิร์ต ผักใบเขียว
• น้ำมันปลา (โอเมก้า 3): ช่วยลดการอักเสบและบำรุงเส้นประสาท

8. การยืดกล้ามเนื้อทั้งร่างกาย

บางครั้งอาการเหน็บชาเกิดจากการตึงของกล้ามเนื้อบริเวณแขนหรือไหล่ การยืดเหยียดร่างกายจะช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น

ข้อควรระวังในการดูแลมือและนิ้วมือ

• หลีกเลี่ยงการยกของหนักในช่วงแรกหลังคลอด
• ไม่ควรนวดแรงเกินไป เพราะอาจทำให้เส้นเอ็นบาดเจ็บ
• หากมีอาการชาและปวดอย่างต่อเนื่อง ควรปรึกษาแพทย์หรือนักกายภาพบำบัด

สรุป

อาการเหน็บชาและปวดมือในคุณแม่หลังคลอดสามารถบรรเทาได้ด้วยการดูแลอย่างเหมาะสม เช่น การบริหารมือ การประคบร้อน-เย็น การนวด และการปรับพฤติกรรมการใช้งานมืออย่างถูกต้อง นอกจากนี้ การรับประทานอาหารที่ช่วยบำรุงระบบประสาทและการพักผ่อนอย่างเพียงพอ จะช่วยให้มือและนิ้วมือกลับมาแข็งแรงและใช้งานได้ตามปกติ