17
การดูแลสุขภาพกระดูกสันหลังในช่วงหลังคลอดด้วยการจัดท่าทางที่ถูกต้อง
บทนำ
หลังคลอด ร่างกายของคุณแม่ยังอยู่ในช่วงฟื้นตัวจากการตั้งครรภ์และการคลอด ซึ่งส่งผลให้กระดูกสันหลังและกล้ามเนื้อที่รองรับได้รับแรงกดดันอย่างมาก กิจวัตรประจำวัน เช่น การอุ้มลูก การให้นม หรือการยกของ อาจทำให้เกิดอาการปวดหลังเรื้อรังได้หากท่าทางไม่เหมาะสม การดูแลสุขภาพกระดูกสันหลังและการจัดท่าทางที่ถูกต้องจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง บทความนี้จะนำเสนอเคล็ดลับในการดูแลกระดูกสันหลังเพื่อช่วยป้องกันอาการปวดและเสริมสร้างความแข็งแรงในระยะยาว
เนื้อหา
1. สาเหตุที่กระดูกสันหลังอ่อนแอหลังคลอด
- การเปลี่ยนแปลงของร่างกายระหว่างตั้งครรภ์:
- น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นและการเปลี่ยนแปลงจุดศูนย์ถ่วงทำให้กระดูกสันหลังรับแรงกดดันมากขึ้น
- กล้ามเนื้อหน้าท้องอ่อนแรง:
- การยืดขยายของกล้ามเนื้อหน้าท้องทำให้กล้ามเนื้อหลังทำงานหนักขึ้น
- การให้นมลูกและการอุ้มลูก:
- การก้มตัวหรือการยกในท่าที่ไม่เหมาะสมอาจเพิ่มแรงกดดันที่กระดูกสันหลัง
2. อาการที่บ่งบอกถึงปัญหากระดูกสันหลัง
- ปวดหลังส่วนบนหรือส่วนล่าง
- ความตึงหรือเมื่อยล้าที่บริเวณไหล่และคอ
- อาการเจ็บหรือปวดร้าวไปที่ขาหรือสะโพก
- รู้สึกไม่มั่นคงขณะเคลื่อนไหว
3. วิธีดูแลสุขภาพกระดูกสันหลังด้วยการจัดท่าทางที่ถูกต้อง
3.1 ท่าทางในขณะให้นมลูก
- การนั่งให้นม:
- ใช้เก้าอี้ที่รองรับหลัง และวางเท้าบนพื้นหรือใช้ที่รองเท้า
- ใช้หมอนรองให้นมเพื่อยกตัวลูกให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม ลดการก้มตัว
- การให้นมนอน:
- นอนตะแคงข้างโดยมีหมอนรองใต้ศีรษะและหมอนรองเข่าเพื่อให้ร่างกายอยู่ในแนวที่สบาย
3.2 ท่าทางในการอุ้มลูก
- การยกตัวลูก:
- งอเข่าและย่อตัวแทนการก้มหลัง ใช้กล้ามเนื้อขาในการยก
- อุ้มลูกไว้ใกล้ตัวและหลีกเลี่ยงการเอียงตัว
- การเปลี่ยนท่าอุ้ม:
- เปลี่ยนข้างที่อุ้มลูกเป็นระยะเพื่อป้องกันไม่ให้หลังข้างหนึ่งรับแรงกดดันมากเกินไป
3.3 ท่าทางในขณะยืนและเดิน
- การยืนที่ถูกต้อง:
- ยืนในท่าที่หลังตรง ไหล่ผาย และน้ำหนักตัวกระจายไปทั่วฝ่าเท้า
- การเดิน:
- เดินในจังหวะที่สมดุล ไม่ก้าวยาวเกินไป และใช้รองเท้าที่รองรับเท้าอย่างเหมาะสม
3.4 ท่าทางในการนั่งและนอน
- การนั่ง:
- ใช้เก้าอี้ที่รองรับกระดูกสันหลังส่วนล่าง (Lumbar Support)
- ไม่ควรนั่งไขว้ขาเพราะอาจเพิ่มแรงกดดันที่กระดูกสันหลัง
- การนอน:
- นอนหงายโดยมีหมอนรองใต้เข่าหรือใช้ที่นอนที่แข็งพอเหมาะ
4. การออกกำลังกายเพื่อเสริมสร้างกระดูกสันหลัง
4.1 ท่า Cat-Cow Stretch
- ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของกระดูกสันหลังและลดความตึงของกล้ามเนื้อ
- วิธีทำ:
- อยู่ในท่าคลาน (มือและเข่าแตะพื้น)
- หายใจเข้าและโค้งหลังขึ้น (ท่าแมว) หายใจออกและแอ่นหลังลง (ท่าวัว)
- ทำซ้ำ 10-15 ครั้ง
4.2 ท่า Child’s Pose
- ช่วยผ่อนคลายกระดูกสันหลังและกล้ามเนื้อหลัง
- วิธีทำ:
- คุกเข่าและนั่งสะโพกลงบนส้นเท้า
- ยืดแขนไปข้างหน้าและก้มตัวลง
- ค้างไว้ 20-30 วินาที
4.3 ท่า Bridge Pose
- เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหลังส่วนล่าง
- วิธีทำ:
- นอนหงาย งอเข่า วางเท้าราบกับพื้น
- ยกสะโพกขึ้นและค้างไว้ 5-10 วินาที
- ทำซ้ำ 10 ครั้ง
5. การดูแลตัวเองเพิ่มเติม
- พักผ่อนให้เพียงพอ:
- การนอนหลับที่ดีช่วยฟื้นฟูกระดูกสันหลัง
- หลีกเลี่ยงการยกของหนัก:
- หากจำเป็น ให้ขอความช่วยเหลือจากผู้อื่น
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ:
- ช่วยรักษาสุขภาพของหมอนรองกระดูกสันหลัง
- รับประทานอาหารที่ช่วยเสริมสุขภาพกระดูก:
- เช่น แคลเซียม (นม, โยเกิร์ต), วิตามินดี (ปลาแซลมอน), และแมกนีเซียม (ถั่ว)
6. เมื่อไหร่ควรปรึกษาแพทย์
- อาการปวดหลังที่ไม่ดีขึ้นหลังจากการดูแลตัวเอง
- มีอาการปวดร้าวไปยังขา หรือรู้สึกชา
- อาการเจ็บปวดที่รบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน
สรุป
การดูแลสุขภาพกระดูกสันหลังหลังคลอดด้วยการจัดท่าทางที่ถูกต้องช่วยป้องกันและลดอาการปวดเรื้อรัง คุณแม่สามารถเริ่มต้นด้วยการปรับพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน พร้อมทั้งเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหลังด้วยการออกกำลังกายที่เหมาะสม หากอาการปวดยังคงอยู่ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสม