21
การจัดการเมื่อลูกน้อยเริ่มต่อต้าน
บทนำ
ในวัย 6-12 เดือน ทารกเริ่มแสดงความเป็นตัวของตัวเองมากขึ้น ลูกน้อยอาจเริ่มแสดงอาการต่อต้าน เช่น การปฏิเสธอาหาร การไม่อยากทำตามคำสั่ง หรือการร้องไห้งอแงเมื่อต้องการบางสิ่ง นี่เป็นพัฒนาการตามธรรมชาติที่สะท้อนถึงการเริ่มเรียนรู้ควบคุมและแสดงออกถึงความต้องการของตัวเอง การจัดการอย่างเหมาะสมช่วยสร้างความเข้าใจและความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างพ่อแม่กับลูก
เนื้อหา
1. ทำไมลูกเริ่มต่อต้าน?
- การพัฒนาความเป็นตัวของตัวเอง: ลูกเริ่มเรียนรู้ว่าตัวเองมีอิสระที่จะเลือกหรือปฏิเสธสิ่งต่าง ๆ
- การสื่อสารความต้องการ: ลูกอาจยังพูดไม่ได้เต็มที่ การร้องหรือต่อต้านเป็นวิธีการแสดงความรู้สึก
- การสำรวจขอบเขต: ลูกกำลังเรียนรู้ว่าสิ่งใดที่พ่อแม่ยอมรับหรือปฏิเสธ
- ความเหนื่อยล้าหรือหงุดหงิด: การง่วง หิว หรือไม่สบายตัวอาจกระตุ้นให้ลูกต่อต้าน
2. วิธีจัดการเมื่อลูกต่อต้าน
- ใจเย็นและเข้าใจ:
- เข้าใจว่าการต่อต้านเป็นส่วนหนึ่งของพัฒนาการ ไม่ใช่การดื้อรั้น
- ใช้เวลาเพื่อสงบสติอารมณ์และพูดคุยกับลูกด้วยน้ำเสียงอ่อนโยน
- ฟังและตอบสนอง:
- สังเกตว่าลูกต้องการอะไร เช่น หิว ง่วง หรือเบื่อ
- หากลูกต่อต้านเพราะไม่เข้าใจ ลองอธิบายหรือแสดงด้วยท่าทางง่าย ๆ
- ตั้งขอบเขตที่ชัดเจน:
- หากลูกทำพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม เช่น การโยนของเล่น ให้บอกเหตุผลอย่างสั้น ๆ เช่น “โยนของเล่นไม่ได้เพราะมันอาจพัง”
- ให้ทางเลือกที่เหมาะสม เช่น “หนูอยากได้ของเล่นนี้หรืออันนั้น?”
- เบี่ยงเบนความสนใจ:
- หากลูกงอแง ลองเปลี่ยนไปทำสิ่งที่น่าสนใจ เช่น เล่นของเล่นชิ้นโปรด หรือพาไปยังที่ใหม่
- ให้ลูกมีส่วนร่วม:
- ให้ลูกได้เลือกหรือช่วยทำกิจกรรม เช่น “อยากกินกล้วยหรือแอปเปิ้ล?” สิ่งนี้ช่วยลดการต่อต้านและเพิ่มความมั่นใจ
- สร้างกิจวัตรที่สม่ำเสมอ:
- ความสม่ำเสมอในกิจวัตรช่วยลดความสับสนและลดการต่อต้าน
3. ตัวอย่างสถานการณ์และการจัดการ
- ลูกปฏิเสธอาหาร:
- อย่าบังคับ แต่ลองเปลี่ยนเนื้อสัมผัสหรือจัดอาหารให้ดูน่าสนใจ เช่น ทำเป็นรูปสัตว์
- ให้ลูกมีส่วนร่วม เช่น หยิบจับอาหารเอง
- ลูกไม่ยอมเปลี่ยนผ้าอ้อม:
- ใช้ของเล่นหรือเพลงเพื่อดึงดูดความสนใจขณะเปลี่ยนผ้าอ้อม
- อธิบายสั้น ๆ ว่า “เราต้องเปลี่ยนผ้าอ้อมเพราะมันสกปรก”
- ลูกงอแงเมื่อต้องออกจากที่เล่น:
- เตือนล่วงหน้า เช่น “อีก 5 นาทีเราจะไปแล้วนะ”
- สร้างกิจวัตรที่ชัดเจน เช่น หลังเล่นเราจะดื่มนมหรืออ่านนิทาน
4. สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง
- อย่าบังคับหรือดุว่าแรงเกินไป: การใช้ความรุนแรงทางคำพูดหรือการลงโทษอาจทำให้ลูกเครียด
- อย่าเพิกเฉยต่อความต้องการของลูก: การไม่ตอบสนองอาจทำให้ลูกเสียความไว้วางใจ
- อย่าตามใจทุกอย่าง: การตามใจเกินไปอาจทำให้ลูกไม่เรียนรู้การควบคุมอารมณ์
5. การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในระยะยาว
- ใช้เวลาคุณภาพร่วมกัน: เล่นหรือพูดคุยกับลูกอย่างตั้งใจ
- สร้างบรรยากาศเชิงบวก: ชมเชยเมื่อลูกทำสิ่งที่ดี เช่น “หนูเก่งมากที่เก็บของเล่น”
- สนับสนุนให้ลูกเรียนรู้: ปล่อยให้ลูกสำรวจและแก้ปัญหาบางอย่างด้วยตัวเอง
6. เมื่อควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
- หากลูกแสดงพฤติกรรมต่อต้านอย่างรุนแรงและบ่อยครั้งจนส่งผลต่อกิจวัตรประจำวัน
- หากลูกมีปัญหาในการควบคุมอารมณ์หรือไม่ตอบสนองต่อคำแนะนำ
- หากพ่อแม่รู้สึกไม่สามารถจัดการกับสถานการณ์ได้
สรุป
การต่อต้านในวัย 6-12 เดือนเป็นพัฒนาการปกติที่แสดงถึงความต้องการอิสระและการสำรวจโลกของลูก พ่อแม่สามารถจัดการด้วยความเข้าใจ การตั้งขอบเขตที่ชัดเจน และการสนับสนุนอย่างเหมาะสม การสร้างความสัมพันธ์เชิงบวกกับลูกช่วยเสริมสร้างความมั่นใจและความไว้วางใจในระยะยาว หากพบปัญหาที่รุนแรง ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับคำแนะนำ