ลูกไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่อ: ปัญหาพฤติกรรมหรือพัฒนาการ?

ลูกไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่อ: ปัญหาพฤติกรรมหรือพัฒนาการ?

บทนำ

การตอบสนองเมื่อมีคนเรียกชื่อเป็นพัฒนาการพื้นฐานที่แสดงถึงความสามารถในการสื่อสารและปฏิสัมพันธ์ทางสังคมของเด็ก พ่อแม่มักคาดหวังว่าลูกจะหันมองหรือแสดงปฏิกิริยาเมื่อถูกเรียกชื่อ หากลูกของคุณไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่อ อาจทำให้เกิดความกังวลเกี่ยวกับพัฒนาการ โดยเฉพาะในเรื่องภาษา การได้ยิน หรือแม้กระทั่งอาการที่เกี่ยวข้องกับออทิสติก

บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจถึงสาเหตุของพฤติกรรมนี้ วิธีสังเกต และขั้นตอนในการช่วยเหลือเด็กให้พัฒนาการตอบสนองต่อการเรียกชื่อได้อย่างเหมาะสม

ทำไมเด็กถึงไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่อ?

1. ปัญหาด้านการได้ยิน

เด็กที่มีปัญหาการได้ยิน เช่น หูน้ำหนวกหรือสูญเสียการได้ยิน อาจไม่ได้ยินเสียงเรียกชื่อ หรือได้ยินไม่ชัดเจนพอที่จะรับรู้

2. การจดจ่อในสิ่งอื่น

เด็กบางครั้งอาจจดจ่อกับกิจกรรมหรือสิ่งที่สนใจจนไม่ได้สังเกตว่ามีคนเรียกชื่อ เช่น การเล่นของเล่นหรือดูการ์ตูน

3. ความล่าช้าด้านพัฒนาการภาษา

เด็กที่มีปัญหาด้านภาษาอาจไม่เข้าใจว่าเสียงเรียกชื่อหมายถึงตัวเขา หรือไม่เชื่อมโยงคำเรียกกับการตอบสนอง

4. อาการออทิสติกสเปกตรัม (ASD)

การไม่ตอบสนองต่อการเรียกชื่อเป็นหนึ่งในลักษณะสำคัญของอาการออทิสติก เด็กที่มีลักษณะนี้มักไม่ตอบสนองต่อชื่อหรือปฏิสัมพันธ์ทางสังคม

5. ปัญหาด้านพฤติกรรม

เด็กบางคนอาจไม่ตอบสนองเพราะกำลังท้าทายหรือแสดงความไม่สนใจต่อผู้เรียก

6. การขาดการกระตุ้นจากสิ่งแวดล้อม

เด็กที่ไม่ได้รับการกระตุ้นทางภาษา เช่น การพูดคุยหรือการเล่นด้วย อาจพัฒนาทักษะการตอบสนองช้ากว่าปกติ

วิธีสังเกตพฤติกรรมไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่อ

1. ความสม่ำเสมอของพฤติกรรม:
   • เด็กไม่ตอบสนองต่อชื่อในทุกสถานการณ์ หรือเฉพาะเวลาที่กำลังทำกิจกรรมบางอย่าง
2. การตอบสนองต่อเสียงอื่น:
   • เด็กหันไปตามเสียงอื่นๆ เช่น เสียงของเล่น เสียงทีวี หรือเสียงเรียกจากคนอื่นหรือไม่
3. พฤติกรรมร่วมอื่น:
   • เด็กหลีกเลี่ยงการสบตา ไม่แสดงอารมณ์ตอบสนอง หรือไม่มีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
4. อายุของเด็ก:
   • เด็กควรเริ่มตอบสนองต่อชื่อเมื่ออายุประมาณ 6-9 เดือน หากเลยวัยนี้แล้วไม่ตอบสนอง ควรเริ่มเฝ้าระวัง

แนวทางช่วยเหลือเด็กที่ไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่อ

1. ตรวจสอบการได้ยิน

• พาลูกไปตรวจการได้ยินกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อวินิจฉัยว่าปัญหาเกิดจากการสูญเสียการได้ยินหรือไม่

2. กระตุ้นการตอบสนองผ่านการเล่น

• ใช้เกมหรือกิจกรรมที่ดึงดูดความสนใจ เช่น เล่นซ่อนแอบแล้วเรียกชื่อ หรือการใช้เสียงที่น่าสนใจ เช่น การปรบมือหรือเขย่าของเล่น

3. ใช้การสื่อสารด้วยสายตาและท่าทาง

• เมื่อเรียกชื่อ ให้สบตาเด็กและแสดงท่าทางเพื่อดึงความสนใจ เช่น การชี้นิ้วไปที่ตัวเด็กหรือการยิ้ม

4. สร้างความเชื่อมโยงระหว่างชื่อและตัวตน

• เรียกชื่อเด็กในสถานการณ์ที่หลากหลาย เช่น ขณะเล่นหรือขณะให้อาหาร เพื่อให้เด็กเข้าใจว่าชื่อนั้นหมายถึงตัวเขา

5. ลดสิ่งรบกวนในสภาพแวดล้อม

• หากเด็กไม่ตอบสนองเพราะจดจ่อกับสิ่งอื่น เช่น ทีวีหรือของเล่น ให้ลดสิ่งรบกวนและเรียกชื่อในสภาพแวดล้อมที่สงบ

6. ชื่นชมเมื่อเด็กตอบสนอง

• เมื่อเด็กตอบสนองต่อการเรียกชื่อ ควรชมเชยด้วยคำพูดหรือการแสดงความรัก เช่น การกอดหรือยิ้ม

7. ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ

• หากพฤติกรรมนี้ยังคงมีอยู่และส่งผลกระทบต่อพัฒนาการ ควรปรึกษานักพัฒนาการเด็กหรือผู้เชี่ยวชาญด้านออทิสติก

ตัวอย่างกิจกรรมเพื่อกระตุ้นการตอบสนอง

1. เกมเรียกชื่อ:
   เรียกชื่อเด็กขณะที่ซ่อนของเล่นหรืออยู่คนละฝั่งของห้อง เมื่อเด็กหันมา ให้มอบของเล่นเป็นรางวัล
2. การเล่นบทบาทสมมติ:
   เล่นบทบาทสมมติ เช่น คุณหมอหรือนักสำรวจ โดยเรียกชื่อเด็กให้มาทำภารกิจต่างๆ
3. การอ่านหนังสือ:
   ชี้ไปที่รูปภาพในหนังสือและเรียกชื่อเด็กเพื่อถามคำถามง่ายๆ เช่น “นี่คือตัวอะไร?”
4. การร้องเพลงที่มีชื่อเด็ก:
   ใช้เพลงที่มีคำร้องเรียกชื่อเด็ก เช่น “ชื่อนี้อยู่ไหน?” เพื่อทำให้เด็กรู้สึกสนุกและคุ้นเคยกับชื่อของตัวเอง

สรุป

การไม่ตอบสนองเมื่อเรียกชื่ออาจเกิดจากปัญหาด้านการได้ยิน พัฒนาการ หรือพฤติกรรม การสังเกตพฤติกรรมของเด็กในหลากหลายสถานการณ์และการใช้วิธีการช่วยเหลือที่เหมาะสมสามารถช่วยให้เด็กพัฒนาการตอบสนองได้ดีขึ้น หากพ่อแม่ยังคงกังวลเกี่ยวกับพฤติกรรมดังกล่าว ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อวางแผนการช่วยเหลืออย่างเหมาะสม